موضوع: كنترل ايده آل هوا ( Idle Air Control )

موتور براي كاركردن در حالت ايده آل احتياج به يه سري قطعات داره و Stepper از مهمترين اونها حساب ميشه

(IAC) استپر كنترل ايده آل هوا Stepper Idle Air Control
​
Stepper از كلمه Step مياد كه به معناي گام هست پس كنترل ايده آل هوا در موتور در گامهاي مختلفي صورت ميگيره كه تو اين تاپيك قراره در موردشون توضيح بدم
كنترل ايده آل گامها توسط ECU صورت ميگيره و براي ايده آل بودن اين گامها ECU بايد بدونه كه دماي موتور چقدره پس سنسور دماي موتور (CTS) يكي ديگه از قطعاتي هست كه تو كنترل ايده آل هواي موتور نقش مهمي داره
قبل از اينكه شلوقش كنم يه توضيح كوچيكي در مورد كنترل ايده آل و استپر ميدم كه اونايي كه سر رشته از اين بحث ندارن بهتر متوجه بشن
وقتي موتور ماشين سرد باشه و اون رو روش كنين سنسور دماي موتور (CTS) به ECU ميگه كه موتور سرده ECU مياد و خنگ بازي در مياره و دستور پاشش بيشتر بنزين رو ميده در اين حالت اگه استپر نباشه ماشين خفه ميكنه و و خواموش ميشه پس در اينجا استپر به كمك ECU مياد تا با كنترل ايده آل هوا موتور رو تنظيم كنه و دور موتور بين 750 تا 1000 بمونه
استپر چطوري اين كار رو انجام ميده ؟؟
استپر مياد و دريچه هوا (Bypass Air) رو باز ميكنه تا هواي بيشتري بره تو مانيفولد و با اينكار بنزيني كه از قبل زياد شده و هواي زياد شده توسط استپر سوخت خوب و ايده آل وارد موتور ميشه و موتور صاف و با سرعت ايده آل كار ميكنه و فشار بر اثر سرد بودن موتور خنثي ميشه
تمام كارهاي استپر همين بود ؟؟
نه . كار استپر تنظيم ايده آل هوا هست پس در هر حالتي بايد اين عمل صورت بگيره . بقيه تاپيك رو بخونيد ....
استپر معمولآ بر 10 اساس يا اصل جدول دما كار ميكه
جدول دماي وابسته به استپر تو ECU از 255 گام درست شده كه اين 255 گام معمولآ به 10 اصل تبديل ميشن
توجه !! جدول دماي استپر جدا از بقيه جداول تو ECU هست
كمترين دماي شناخته شده توسط ECU هاي استاندارد معملآ 46 - سانتيگردا هست 46 درجه زير صفر ( تو ECU هاي مختلف فرق ميكنه ولي معمولآ دوروبر همين رقم هستند ) بيشترين دما 81 هست پس از بين 1 تا 255 گام 10 اصل جدا ميشه كمترين 46- و بيشترين 81
مثلآ 46- تا 28- يك اصل از 28- تا 17- اين 2 اصل از 17- تا 6- اين 3 اصل از 6- تا 4 درجه سانتيگرار 4 اصل و از 4 درجه تا 15 ميشه 5 اصل از 15 درجه تا 26 درجه 6 اصل همينطور تا آخر
حالا معلوم ميشه كه استپر در دماي مثلآ 46- درجه تا 28- به يك اندازه بازه پس بيشتر استپر ها در 10 اصل كار ميكند
حالا ممكنه شما ماشين رو روشن كنيد و هوا 10 درجه سانتيگردا باشه در اين حالت ECU از طريق CTS ميفهمه كه دماي موتور 10 درجه سانتيگراد هست استپر رو رو اصل 5 باز ميكه و بعد از اون دماي موتور به طرف گرمتر شدن ميره و استپر به اصل بعدي ميره و دريچه اون بسته تر ميشه
تو بعضي از ECU ها اين اصلها به صورت درصد (٪) نشون داده ميشه معمولآ تو ماشينهاي امريكايي اينطوريه البته واحد دماشون هم با بقيه فرق ميكنه و به جاي سانتيگراد از فارنهايت استفاده ميكنند
تو ماشينهاي كاربراتوري اين كار توسط ساسات انجام ميشه البته بعضي از كاربراتورها كه توسط ECU كنترل ميشن استپر دارن به استپر اونها ميگن Idle Speed Controller كنترل ايده آل سرعت البته منظور از سرعت سرعت موتور هست شما يدفعه فكرتو نبر تو تيونينگ و حركات نمايشي و برن اوت و مسابقه و لايي كشي

مخفف اون ميشه (ISC)
از سري كارهاي ديگه اي كه استپر انجام ميده تنظيم ايده آل هوا در مواقع بالا رفتن يا پايين اومدن دور موتور هست همچنين ميشه به سرعت بالارفتن يا پايين اومدن دورموتور اشاره كرد
البته سرعت بالارفتن دورموتور به خيلي چيزهاي ديگه بستگي داره ولي يكيش همين استپر هست
ECU دور موتور رو از سنسور هاي متعددي ميگيره ( تو ماشين و موتورهاي مختلف فرق ميكنه )‌تو بعضي از موتور ها از رو فلايويل تو بعضي از رو دلكو تو بعضي از رو پولي جلويي خلاصه بگم فرقي نميكنه دور موتور از كجا گرفته بشه فقط كافيه ECU دور موتور رو بدونه تا بتونه به استپر دستور بده باز بمون يا ببند چقدر باز باش يا چقدر ببند
در حالت عادي هرچقدر دور موتور بالابره سوپاپ استپر بازتر ميشه اگه سرعت موتور و پدال گاز در حالت ثابت نگه داشته بشه سوپاپ استپر كم كم بسته ميشه تا يه جايي ثابت ميشه اگه يك دفعه گاز رو ول كنيد سوپاپ باز ميشه تا موتور Stall نكنه يعني يك دفعه جلوي حركتش گرفته نشه و با حالت ايده آلي دور موتور بياد پايين
در حالت بعدي موقعي كه كولر روشن ميكنين فشار از طرف كمپرسور كولر به موتور وارد ميشه و دور موتور مياد پايين تر از حد ايده آل پس ECU ميفهمه كه در موتور اومده پايين انژكتور بيشتر پاشش ميكنه و از استپر ميخواد كه سوپاپ باي پاس رو بازتر كنه تا موتور به حالت ايده آلش برگرده
ولتاژ كاركرد استپر تو اكثر موتورهاي بنزيي 12 ولت هست و ECU توسط ولتاژهاي بالا و پايين استپر رو كنترل ميكه يعني اينكه اگه ولتاژ به 12 نزديك بشه استپر باز تر خواهد بود هرچه ولتاژ كمتر بشه استپر بسته تر خواد شد
و در آخر بايد بگم سوپاپ استپر هميشه درحالت بسته قرار داره و وقتي ماشين رو روشن كنيد بسته به دما باز ميشه

اين هم نمايي از سنسور آب :


اين هم نمايي از كل منيفولد پيكان و آردي انژكتوري :


اين هم نمايي از خود استپر :


اين هم نمايي از مدار استپر :

يك موتور ممكنه دور درجا -Idle - حدود 2000 باشه اما دور آرامش 800 باشه.
متاسفانه متن هاي ترجمه شده اغلب به صورت سيلقه ايي و به دست افراد غير متخصص تاليف شدن.
در فارسي Idle Air Control رو با نام استپ موتور يا همون موتور پله ايي ميشناسيم.
موتور هاي پله ايي در صنعت كاربرد هاي گوناگوني دارن.
به طور معمول يك استپ موتور از دو عدد آرميچر تشكيل شده كه اين آرميچر تمايل دارن يك محور رو بچرخونن اما طريقه نصب اين دور آرمچير به گونه ايي كه نيروي موثر آن دو آرميچر در جهت خلاف هم هستن يعني اگر در زمان فعال بودن يكي تمايل داره كه محور رو ساعت گرد بچرخونه و ديگري پاد ساعت گرد.
در انتهاي محور يك مكانيزم پيچ و مهره مانند قرار گرفته كه چرخش ميله را به حركت طولي تبديل ميكنه.




يك نماي ساده از سيم پيچ هاي داخل استپر البته اين شكل فقط جنبه تفهيمي داره مگر نه استپر سيستم انژكتور با اين شكل خيلي فرق ميكنه.

استپر فقط تو دور آرام كار نميكنه كارهاي زيادي انجام ميده در واقع دور موتور رو به حالت ثابت بين 750 تا 1000 نگه ميداره حالا ممكنه شما كولر روشن كني دور موتور افت كنه استپر در اين حالت دور موتور رو به حالت ايده ال بر ميگردونه وقتي ماشين حركت ميكنه بسته به فشار روي پدال گاز و دور موتور استپر باز و بسته ميشه وقتي دور موتور بالا باشه و شما گاز رو ثابت نگه دارين استپر نيمه بسته هست وقتي گاز رو ول كنين باز ميشه وقتي بيشتر گاز بدين بسته تر ميشه
اگه فيش استپر رو در بيارين و موتور به همان صورت رو دور 1000 كار كنه هيچ مشكلي پيش نمياد تا موقعي كه حركت نكردين و دور موتور رو توسط پدال يا فشار رو موتور مثل كولر تغيير ندادين در صورت تغيير دادن دور موتور استپر كار نميكنه و موتور يا خفه ميكنه و خواموش ميشه و يا اينكه صاف كار نميكنه در اينجا مشكل سنگيني براي موتور پيش نمياد فقط موتور صاف كار نميكنه و بنزين بيشتر ميسوزونه

در حالتي كه پدال گاز فشار داده شده نيست و ماشين بدون حركت هست بالا و پايين ميرود و نوسان دارد و اگر پدال گاز رو تا آخر فشار بدم ماشين خفه ميكنه و خاموش ميشه و در نهايت مصرف بنزين هم بالاست.آيا اشكال از stepper هست يا ميتونه مشكل از چيزاي ديگه اي هم باشه؟چون چند روز پيشها برنامه اي تو تلوزيون داشت در مورد همين stepper و گرم كن صحبت ميكرد و ميگفت كه stepper بايد تميز بشه و گرم كن محفظه بايد تعويض بشه.
البته ميدونم كه بايد يه تنظيم موتور برم.
يه چيز ديگه كه وقتي ميگن ماشينهاي انژكتوري مثلا پرايد ساسات اتومات هستن منظور همين stepper هست؟
اگر كتاب خوبي يا مطلبي يا لينكي در مورد stepper و ساسات و كلا وسايلي كه در مورد سوخت رساني و هوا رساني هست بگيد خيلي ممنون مشم.با تشكر

نقل قول از operator

در حالتي كه پدال گاز فشار داده شده نيست و ماشين بدون حركت هست بالا و پايين ميرود و نوسان دارد و اگر پدال گاز رو تا آخر فشار بدم ماشين خفه ميكنه و خاموش ميشه و در نهايت مصرف بنزين هم بالاست.آيا اشكال از stepper هست يا ميتونه مشكل از چيزاي ديگه اي هم باشه؟چون چند روز پيشها برنامه اي تو تلوزيون داشت در مورد همين stepper و گرم كن صحبت ميكرد و ميگفت كه stepper بايد تميز بشه و گرم كن محفظه بايد تعويض بشه.
البته ميدونم كه بايد يه تنظيم موتور برم.
يه چيز ديگه كه وقتي ميگن ماشينهاي انژكتوري مثلا پرايد ساسات اتومات هستن منظور همين stepper هست؟
اگر كتاب خوبي يا مطلبي يا لينكي در مورد stepper و ساسات و كلا وسايلي كه در مورد سوخت رساني و هوا رساني هست بگيد خيلي ممنون مشم.با تشكر

دود آبي كه ربطي به كاركرد قسمت سوخت رساني و مانيفولد هوا نداره ممكنه از رينگ پيستون يا گيت يا لاستيكهاي گيت باشه اگه مشكل از قسمت سوخت رساني و مانيفولد باشه و قرار باشه دود كنه دودش سياه ميشه
اينكه ماشين سرد باشه و گاز نخوره درسته مشكل از استپر و سنسورهاي مربوط به اون هست
شما بايد ببيني سنسور دماي آب كار ميكنه يا نه سنسور دور موتور كه به ecu ميره سالم و تميزه ؟؟ مپ سنسور و دماي هواي ورودي چطوره ؟؟
بعد از اينكه همه اينها رو چك كردي استپر رو با برق 12 ولت چك كن
در ضمن اون بوي بنزين نيم سوز شده از بنزين بيخود با اكتان 76 هست

ماشین من دو تا مشکل داره :
1- صبح ها به سختی روشن میشه چه تابستون و چه زمستون ( به محض روشن شدن خاموش میشه و باید چند بار استارت بزنم و گازو نگه دارم تا یک کم موتور گرم شه و روشن بمونه ) ولی دیگه تو طول روز این مشکلو نداره و با یک نیش استارت روشن میشه و نرم کار میکنه
2- در هنگام حرکت با هر سرعتی اگه بخام توقف کنم و یا سرعتمو کم کنم به محش گرفتن کلاج دور به زیر 500 کاهش پیدا میکنه و ماشین میلرزه مثل حالت خاموش شدن و مجددا به 800 بر میگرده
مکانیک میگه از استپره منم عوض کردم ولی درست نشد استپر خودم vdo بود اینی که خریدم سوئیسیه (soncboz )
لطفا راهنمایی کنید چکار کنم؟ به جز استپر از چه چیزی میتونه باشه؟
ماشین هم پراید صبا انژکتوری با سیستم ساژم هست

نقل قول از operator

ماشین من دو تا مشکل داره :
1- صبح ها به سختی روشن میشه چه تابستون و چه زمستون ( به محض روشن شدن خاموش میشه و باید چند بار استارت بزنم و گازو نگه دارم تا یک کم موتور گرم شه و روشن بمونه ) ولی دیگه تو طول روز این مشکلو نداره و با یک نیش استارت روشن میشه و نرم کار میکنه
2- در هنگام حرکت با هر سرعتی اگه بخام توقف کنم و یا سرعتمو کم کنم به محش گرفتن کلاج دور به زیر 500 کاهش پیدا میکنه و ماشین میلرزه مثل حالت خاموش شدن و مجددا به 800 بر میگرده
مکانیک میگه از استپره منم عوض کردم ولی درست نشد استپر خودم vdo بود اینی که خریدم سوئیسیه (soncboz )
لطفا راهنمایی کنید چکار کنم؟ به جز استپر از چه چیزی میتونه باشه؟
ماشین هم پراید صبا انژکتوری با سیستم ساژم هست

فیش استپر رو در بیار ماشین رو روشن کن با اون پیچ ریزه که اطراف سیم گازه دور آرام رو تنظیم کن رو 1000 یا یکم کمتر بعد خاموش کن فیش رو جا بزن ببین بازم اینجوری میشه؟! اصولا نباید بشه
البته اگه استپر 4 فیشه یا در حالت عادی باز میمونه سوئیچ رو باز کن بعد فیش رو در بیار
واسه اینکه روزه شک دار هم نشه گاز رو تا آخر بگیر سوئیچ رو باز کن وقتی صدای پمپ بنزین افتاد در همون وضعیت بگو یکی فیشش رو در بیاره
‏(شاید موقع استارت یا وقتی سوئیچ رو باز میکنی بدون گاز استپر هم باز بشه)
خلاصه اینکه آیدل رو با پیچ تنظیمش تنظیم کن
چون اگه تنظیم از خود دریچه گاز نباشه بدلیل محدودیت استپر تو عبور هوا بازم کم میاره

قبل از هر چیز در مورد کلمه "ایده آل" بنده به شدت مخالف استفاده از این کلمه هستم بخاطر اینکه کاملا مفهوم کار این دستگاه رو به اشتباه می اندازه!! Idle (ای دل) همونطور که دیگر دوستان گفتند یعنی بیهوده، و مفهومش در مورد انجین یعنی زمانیکه موتور بیهوده در حال کار است، یعنی "درجا". بنابراین اینجا هیچ چیزی که مفهوم "ایده آل" یعنی تعریف "مناسب"، "خوب"، و و و داشته باشه ربطی پیدا نمی کنه. توو هر ماشینی، انجینی که در حال حرکت خودرو نباشه، یا بعبارتی حرکت نمی کنه، یعنی گاز نمی خوره و بطبع دریچه گاز بسته است. در این حالت یک بای پس برای ورود هوا به داخل سیلندرها لازم هست. حتی در سیستمهای قدیمی مثل کاربراتور هم شما انواعی از بای پس ها رو داریم که حالا ما می خواهیم در مورد سیستمهای جدید EFI که تقریبا تمام ماشینهای امروزی با اون کار می کنند صحبت کنیم.

همونطور که دوستان هم توضیح دادند، ECU یا همون کامپیوتر، احتیاج داره که بتوونه در زمانیکه انجین درجا کار می کنه، دور موتور رو روی rpm مورد نظر همون انجین ثابت نگه داره (که معمولا این رقم در مورد اتومبیلهایی که ما بحث می کنیم بالا پایین 800 هست). خیلی ساده است، یک شیر برقی، مسیر بای پس دریچه گاز رو به دستور ECU کنترل می کنه. اینکه چه حجم هوا باید از این مسیر بای پس عبور کنه فقط و فقط به دور موتور بر می گرده نه به دمای هوا!! شما حتی ممکنه در یک منطقه گرمسیر باشید یا موتور از قبل کاملا گرم باشه، ولی به هر دلیل مثلا نوع بنزین یا فشار هوا (بسته به ارتفاع از سطح دریا)، استپر بازتر یا بسته تر باشه. بنابراین دمای هوا و دمای موتور فقط به ECU اطلاعات می دن و اینطور نیست که استپ به استپ مستقیما با توجه به درجه حرارت، درجه باز و بسته بودن استپر مشخص باشه. استپر تمام سعی و تلاشی که می کنه اینه که "دور در جای انجین" طبق رقمی باشه که در ECU به اون اشاره شده است (و لازم به ذکره که حتی در موقع کولر زدن هم دیگه شما مثل سیستمهای قدیمی افزایش دور موتور رو نمی بینید بلکه ثبات دور موتور انجام می شه).

بنابراین این یک اشتباه فاحش است که تصور می شه استپر موتور همون نقش ساسات هوای سرد رو بازی می کنه!!! (مصطفی عزیز که توضیح دادید در زمان هوای بخصوص صبح سرد که ماشین رو روشن می کنید انژکتورها پاشش بیشتری دارند، هدف همین است که نسبت بنزین بیشتر باشد و اگه اونطور که شما توضیح دادید استپر موتور بخواد کمبود نسبت هوا به بنزین رو جبران کنه اینکه دیگه اسمش ساسات کردن نمی شه و موتور به راحتی روشن نمی شه!!!!!). برای استپر موتور مستقیما هیچ اهمیتی نداره هوا و موتور چه درجه دمایی دارند، مهم ثابت نگه داشتن دور درجای موتور است. مشخص ترین عوامل تغییر دور موتور عبارتند از: 1- هوای سرد (و حتی گرم) زمانیکه به هر دلیل انژکتورها پاشش بیشتر یا کمتر دارند، 2- زمانیکه به هر دلیل باری به انجین تحمیل بشه؛ مثلا کولر، انواع لوازم برقی فشار قوی، و حتی زمانیکه ماشین ترمز باشه و شما توو دنده می زارید و باعث افت دور موتور می شوید (شما حتی می توونید یک شیب ملایم رو بدون اینکه گاز بدید ماشین رو تنها با استفاده از فعال کردن استپر موتور به حرکت در بیارید)، 3- انواعی از شرایطی که حتی هیچ ربطی به کارکرد سلامت موتور نداره و باعث افت دور موتور می شه، مثلا؛ از کار افتان یک سیلندر، کاهش کمپرس موتور، دستکاری در هر قسمتی که باعث افزایش یا کاهش دور در جای موتور می شود و و و. اما در حالکتی که اتومبیل کاملا به حرکت در آمده باشد و پدال گاز فشار داده شده باشد، استپر کاملا مدار بای پس را خواهد بست. بخصوص در مورد انجینهای امروزی که سنسور دریچه گاز دارند می توونید این آزمایش رو انجام بدید.

یک توضیح دیگه هم در مورد هوای سرد باید بدم چون در مورد نقش استپر در این حالت خیلی بحث شده. اولا که یکی از دلایل مهم سخت روشن شدن ماشین در هوای سرد که هیچ وقت به اون اشاره نمی شه، اصطکاک بیشتر در دمای پایین هست که برای راحتر روشن شدن، سیستم موقتا ریچ تر کار می کنه (لازم به ذکر است این اصطکاک صرفا فقط توسط هوای سرد بوجود نمی آید و عوامل دیگه ای هم وجود دارند مثل مثلا نوع روغن از نظر غلظت و مرغوبیت). دوما اگه می بینید که استپر موتور در این زمان دور درجای موتور رو افزایش می ده، نه بخاطر جبران بنزین بیشتر است و نه بخاطر رسیدن به "ایده آن"!!!! بلکه فقط و فقط بخاطر زودتر گرم شدن موتور هست که در بسیاری از استانداردهای امروزی این کار اصلا انجام نمی شه یا فقط در حد چند ثانیه انجام می شه.

در پایان بازم هم از دوستان تشکر می کنم و متذکر می شوم که اطلاعات من اغلب مربوط به آنچه در مورد انجین M103 مرسدس بنز خوانده ام و الزاما نباید در مورد هر نوع سیستمی صدق کنند! اما چیزی که هست بخصوص در مورد مبنای عمل یک چنین قطعه ای که تقریبا در تمام انجین ها استاندارد و مشخص است، نباید تفاوت یا حداقل تفاوت چشمگیری با بقیه داشته باشد (اما خواهشا از کلمه "ایده آل" استفاده نکنید چون کاملا مفهوم اصلی سیستم را به بی راهه می کشاند!! "ای دل" به مفهوم "دور در جا").